عقد آریایی نوعی عقد صوری و تشریفاتی است که چند سال اخیر در بین ایرانیان رواج پیدا کرده است. این عقد جنبه غیر رسمی دارد و قبل از آن باید عقد رسمی و شرعی که به زبان عربی خوانده می شود را در دفاتر ازدواج انجام داد تا عروس و داماد به همدیگر محرم شوند. پس از آنکه اسامی عروس و داماد به صورت رسمی در شناسنامه ثبت شد، می توان عقد آریایی را برگزار کرد.

آنجه در این مقاله میخوانید :

خلاصه آنچه که در این مطلب میخوانید :

عقد آریایی در واقع باعث حلال شدن زن و شوهر نمی شود و کار کاملا تشریفاتی است و تا قبل از انجام صیغه عقد رسمی زن و شوهر به یکدیگر محرم نبوده و صرفا جنبه تشریفاتی دارد و البته که جنبه قانونی نیز در جامعه ندارد.

چرا عقد آریایی در بین مردم رواج پیدا کرده است ؟

علت اینکه چرا عقد و ازدواج آریایی در بین ایرانیان اینقدر رواج پیدا کرده و روزبروز طرفداران آن زیادتر می شود را جدای از مسأله چشم و هم چشمی و مد شاید بتوان به فضای ضد اسلامی و ضد عربی حاکم بر این روزهای جامعه ایران دانست. البته تعداد کسانی که به دلایل ناسیونالیستی و ضد اسلامی اقدام به عقد آریایی می کنند اندک است. بیشتر افراد دلیل تمایل شان به اجرای عقد آریایی را فارسی بودن آن می دانند و اینکه متوجه معنی کلماتی که بر زبان می آورند می شوند. بسیاری افراد نیز به دلیل اینکه می خواهند در فیلم عروسی آنها مراسم عقد آریایی که یک مراسم زیبا و خاطره انگیز است وجود داشته باشد اقدام به برگزاری عقد آریایی می نمایند.

البته تمایل خانواده‌های ایرانی به بزرگ نمایی و فربه کردن مناسک های بی‌شمار ازدواج و سایر جشن‌ها هم یکی از عوامل دیگر مد شدن چنین مراسماتی است. چراکه جامعه ایرانی به جشن‌ها و مراسمات و گردهمایی ها علاقه ویژه و توجهی وافر دارند و نسبت به فربه کردن و تنوع بخشیدن به آن از هیچ امری فروگذار نخواهند کرد.

طبق بررسی‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناسی؛ تب چنین مراسمات و عادت‌هایی که یکباره همه گیر می‌شوند و اساس تاریخی و سنتی ندارند زود می‌خوابد و بعد از مدتی فروکش می‌کند، مگر اینکه با واکنش تند مواجه شوند و در قبال آن از خود مقاومت نشان دهند و در اجرای چنین مراسماتی مصمم باشند. ازدواج آریایی از لحاظ قانونی نیز هیچ مشروعیتی ندارد و نمیتوان به آن استناد کرد و قطعا برای رسمیت پیدا کردن ازدواج و احقاق حقوق باید صیغه به زبان عربی جاری شود و در یک دفتر ازدواج ثبت شود.

نحوه برگزاری عقد آریایی

طریقه برگزاری مراسم عقد و ازدواج آریایی به این صورت است که عروس و داماد روبروی یکدیگر ایستاده و دستان همدیگر را می گیرند. سپس عاقد یا پیمان بان شروع به خواندن خطبه عقد آریایی می کند. معمولاً جملاتی مانند دادن تعهد و وفاداری به همسر، مکرراً در متون عقد تکرار می‌شود.

ابتدا سوگندهایی از عروس و داماد مبنی بر وفادار بودن آنها به زندگی مشترکشان از عروس و داماد گرفته می شود. متنی که به صورت صوتی بایند خوانده شود و سوگندها به صورت زیر است:

متن عقد آریایی :

سوگند پیمان داماد

در نزد انجمن (نام داماد برده می‌شود) آیا به طراوت بهاران سوگند یاد میکنی تا هماره آنچه بر خود روا می داری بر همسر خویش روا داری و آنچه بر خود نمی پسندی بر او نیز نپسندی ؟! برای او شوئی وفادار و برای فرزندانت پدری خردمند و راهگشا باشی ؟!

داماد می‌گوید : سوگند یاد می‌کنم.

سوگند پیمان عروس

در نزد انجمن (نام عروس برده می‌شود) آیا به سرسبزی و باروری تابستان سوگند یاد میکنی تا با همسر خویش مهربان و همدل باشی و غرور و احترام او را همواره به جای آوری ؟! نیاز او را نیاز خود و در بی نیازی و بی آزی همسازو همگام وی باشی ؟!

عروس می‌گوید : سوگند یاد می‌کنم.

سوگند دوباره داماد

در نزد انجمن (نام داماد برده می‌شود) آیا به رنگارنگی پائیز سوگند یاد می‌کنی تا هماره پشتیبان و یاور وی باشی در شادی‌ها، غم‌ها، دارا و ناداری‌ها، تندرستی و بیماری، منزلت بانوی خویش را در تنهائی و در میان انجمن چون گوهری یگانه پاس داری ؟!

داماد می گوید : سوگند یاد می‌کنم.

سوگند دوباره عروس

در نزد انجمن (نام عروس برده می‌شود) آیا به سپیدی وپاکی زمستان سوگند یاد می‌کنی که همواره اجاق گرمی بخش، بختتان را روشن و پر فروغ نگه داری و برای او همسری وفادار و برای فرزندانت مادری دلسوز و مهربان باشی؟! به خانه ات شادی و گرمی بخشیده و هر آنچه در توان داری را در آذین بندی و پاکی آن به کار گیری ؟!

عروس می‌گوید: سوگند یاد می‌کنم.

سپس پیمان بان متن پیمان را که به صورت شعری زیبا است خوانده و داماد پس از او تکرار می کند:

به نام نامی یزدان

تو را من برگزیدم از میان این همه خوبان

برای زیستن با تو، میان این همه گواهان

بر لب آرم این سخن با تو، وفادار خواهم ماند

در هر لحظه، در هر جا، پذیرا می‌شوی آیا ؟

تو با من این چنین هستی که من با تو؟

پس از آن عروس متن پیمان را به صورت زیر پس از پیمان بان تکرار می کند:

به نام نامی یزدان

پذیرا می‌شوم، مهر تو را از جان، هم اکنون

باز می گویم میان انجمن با تو، وفادار تو خواهم ماند

در هر لحظه، در هر جا برای زیستن با تو

تو هم با من چنان با مهر پیمان کن، که من با تو

عروس و داماد جملات زیر را پس از پیمان بان همزمان با هم تکرار می کنند:

تو چون هم آشیان خواهی شد با من

تمام عمر خواهم بود یک جان در دو بدن با تو

بهشت عشق سازم خانه را

سرشار از مهرو نور و عطر و یاسمن با تو

گواهان این پیوند: همایون باد این پیمان

همایون باد این پیوند

گرامی باد این سوگند

همایون باد، همایون باد، همایون باد

پس از آن پیمان بان جمله زیر را بیان می کند:

شادباش ما و انجمن را پذیرا باشید

پس از بسته شدن پیمان، پیمان بان نیایش زیر را می خواند:

به نام دادار نیک اندیش

پروردگار دانا و توانا، ای یزدان پاک، ای دگرگون ساز دلها و روشنی بخش چشم‌ها، ای به آئین گرداننده‌ی شبان و روزان، ای سامان بخش نابسامانی‌ها و ای زداینده‌ی پریشانی‌ها، ای هستی ده و هستی بخش

تو را سپاس می‌گوئیم که به این دو یار مهربان‌، مهر خویش ارزانی داشتی تا زندگی‌شان را با پیوند دست‌ها و دلهای‌شان آغاز نمایند.

ای آگاه‌ترین آگاهان

سختی‌ها، ناپاکی‌ها، ستیزها، رنج‌ها و شکنج‌های زمانه را از ایشان دور ساز و دروازه‌های نیکی، خوشبختی و به زیستی را به رویشان بگشای.

هر روزشان را چون امروز گرم و درخشان و شادمان ساز.

سفره‌ی زندگی‌شان را همواره گسترده و پر برکت بدار.

به آنان فرزندانی ببخش تا با نیکی در پندار، کردار و گفتار در بهبود خانواده و جهان خویش کوشا باشند. عشق و مهر این خانواده را به استواری دماوند، به لطافت گل‌ها و روشنائی خورشید، به زلالی دریاها، به طراوت باران، به نسیم بهاری، به سرسبزی جهان همواره استوار و پایدار بدار.

پروردگارا

جام عشق، احترام، دوستی، گذشت، پیروی، همدردی، همراهی، همسازی و مهرورزی را میان این دو یار نشکن و آن را همواره لبریز و جاوید نگه دار

پروردگارا

هر روزشان را روزی نو و شب‌هایشان را پر ستاره و چون مهتاب پائیزی درخشان ساز. طلوع هر بامداد زرین‌ت را به نگاه پر مهرشان ببخش تا با عشق خویش، گرما‌بخش وجود یکدیگر باشند. سال‌های زیستن‌شان را پایدار و وفاداری به همسر را در نهادشان جاوید و ابدی بدار.

پروردگارا

بخت‌شان را بلندای آبی رنگ آسمان، غرورشان را شکوه ستیغ‌های بی‌راه البرز، آرامش‌شان را به نرمی گندم‌زارهای دشت مغان و مهرشان به یکدیگر را به ژرفای دریای پارس همانند گردان تا در پرواز زندگی هم‌بال یکدیگر چون عقابان تیز پرواز زاگرس، پشتیبان و یکدل باشند و آشیان خویش را از دسترس بدخواهان دور نگه دارند.

پروردگارا

چونان فرمای تا شقایق‌های خود رویِ دشت‌های دور در هنگامه‌ی رقص با نسیم بهاران قصه‌گوی مهرشان باشند و گل‌های کوهی روئیده در کنار سنگ‌های تفته از آفتاب در چشم‌انداز جویبارهای زلال و لغزنده یاد آور پیمان و وفاداری‌شان به یکدیگر گردند.

پروردگارا

کین، ناسازگاری، دروغ و کج اندیشی و اهریمنی را از نهادشان دور ساز و مشعل مهر و راستی، همدلی و خرمی اهورائی را در دل‌هایشان بیفروز. باشد که چون نیاکام مهر آئین خویش ستایشگر تو باشند و نیکی‌ها، سپیدی‌ها، پاکی‌هاو زیبائی‌هایت را هماره به خاطر سپارند.

بهتر است سه بانوی حاضر در مراسم به عنوان نمادی از سپندارمذ (الهه مادر زمین)، آناهیتا (الهه آب و نعمت) و میترا (الهه پیمان دوستی و مهر) برای سابیدن قند و بر زبان راندن پیمان، در حالی که یکی کاسه عسل در دست، یکی حلقه‌ی داماد در دست و سومی حلقه عروس در دست دارد، در کنار عروس و داماد حضور داشته باشند و با پیمان‌بان (عاقد) همراهی کنند. پس از سوگند یاد کردن عروس و داماد جمله زیر را تک تک بر زبان می آورند.

گواهی می‌دهم پیمان بستن شما را

اجرای عقد آریایی در دفاتر ازدواج و محضر عقد

برخی از دفاتر ازدواج برای برگزاری مراسم عقد آریایی هزینه ای نمی گیرند و به خواست عروس و داماد پس از خوانده شدن خطبه عقد رسمی و شرعی، مراسم عقد آریایی را نیز برگزار می کنند. البته دفترخانه هایی هم هستند که بابت این مراسم هزینه دریافت می کنند. باید خاطر نشان کرد که اجرای عقد آریایی نیاز به مجوز خاص یا عاقد رسمی ندارد و هر کس که به آئین و نحوه برگزاری عقد آریایی آشنا باشد می تواند این عقد را انجام دهد.

بیشتر عروس و دامادها پس از انجام دادن عقد محضری و ثبت اسامی در شناسنامه‌ها، در منزل یا تالار عروسی سفره عقد پهن کرده و اقدام به جاری کردن عقد آریایی می‌کنند. اغلب اوقات نیز خطبه یا متن عقد آریایی توسط یکی از بزرگان فامیل خواه زن یا مرد خوانده می‌شود. زیرا در انجام آن توسط عاقد اجباری وجود ندارد.

طبق شواهد و تجربه خودمان از شرکت در مراسمات عقد و عروسی؛ بیشتر خانواده‌ها و زوجین جوان در کنار عقد شرعی، عقد فرمالیته آریایی را نیز انجام می‌دهند. بنا بر گفته بعضی از زوجین جوان که پیشتر این آیین را انجام داده‌اند؛ اجرای عقد آریایی حس خوبی در آنها ایجاد کرده است. که هم‌چنان پس از گذشتن چند سال از برگزاری آن، به نیکی و خوبی از آن یاد می‌کنند.

در برخی از دفترخانه ها و محضر عقد ثبت ازدواج بعد از جاری کردن عقد شرعی، ترجمه آن به صورت فارسی همراه با اشعاری از مولانا و حافظ خوانده می‌شود تا حضار متوجه معنی و مفهوم متنی که در عقد خوانده شده است، شوند.

محیط برگزاری عقد آریایی نیز اندکی با عقد شرعی متفاوت است. عقد آریایی باید در محیطی آرام با نور کم، شمع آرایی شده و مه اندود برگزار شود. برخلاف عقد شرعی که عروس و داماد در کنار یکدیگر می نشینند، در عقد آریایی عروس و داماد روبروی یکدیگر ایستاده و دستان یکدیگر را می گیرند و جملات جاری شده از زبان پیمان بان را تکرار می‌کنند. پس از آن عاقد یا پیمان بان شروع به خواندن خطبه عقد آریایی می کند. بهتر است عاقد این مراسم دارای صدایی زیبا و آهنگین باشد زیرا باید یک متن طولانی را با صدایی رسا و بلند بخواند.

در این متن دعایی به زبان فارسی برای عروس و داماد خوانده خواهد شد. جملات عروس و داماد نیز که شعرهایی زیبا هستند به صورت پرسشی خوانده می‌شود.

البته در برخی موارد نیز در همان جایگاه عقد شرعی، سوگندنامه آریایی قرائت می‌شود. به طوری که بعد از جاری شدن صیغه عقد و محرم شدن دختر و پسر به هم، متن عقد آریایی خوانده شده و اروس با همان شیوه گل چیدن و گلاب آوردن بله را برای نوشاد به ارمغان می‌آورد!

معایب عقد آریایی

• عدم پذیرش قانونی ازدواج
• عدم تعهد طرفین از نظر قانونی
• کم شدن عزت و وقار زنان در جامعه و نزد همسر
• جملاتی بدون ریشه تاریخی در ایران

هرچند خواندن عقد و صیغه آریایی از نظر اسلام باعث محرمیت زوجین نمی شود، ولی خواندن این عبارات زیبا، مثبت و با مفهوم و تلاش برای تعهد به آنها می تواند خالی از لطف نباشد.

در همین رابطه ببینید :

رزرو تالارهای عروسی تهران همراه با تخفیفات ||| رزرو باغ تالارهای تهران همراه با تخفیفات

ممنوعیت انجام عقد آریایی در محضر دفاتر ازدواج

آپدیت 18 آبان 98: به گزارش تالارکده به نقل از تابناک با توجه به اعلام معاونت محترم رئیس قوه قضائیه و رئیس محترم سازمان ثبت اسناد و املاک کشور عقد آریایی جنبه شرعی و قانونی اصلا ندارد؛ از این رو، هر دفترخانه ای که این اقدام صورت گیرد بسته می‌شود. تا کنون برخی از دفاتر ازدواج که عقد آریایی انجام می داده اند شناسایی شده و با آنها برخورد شده است.

جهت شناسایی این دفاتری که عقد آریایی انجام می دهند بازرسان بصورت نامحسوس مراجعه کرده و در صورت مشاهده برخود صورت میگیرد و دفتر مورد نظر بسته می شود.

آیا انجام عقد آریایی باعث حلال شدن زن و شوهر می شود ؟

عقد آریایی به زبان فارسی خوانده می شود. اگر بخواهید به ریشه مراسم عقد آریایی و جملاتی که در این عقد خوانده می شود پی ببرید باید گفت که عقد آریایی ریشه تاریخی ندارد و زبان و محتوای آن نشان دهنده مفاهیم امروزی و مدرن است.

کلماتی که در عقد آریایی خوانده می شود از نظر ساختار جملات و زبان کاملاً امروزی است و با جابجا کردن کلمات مانند به کار بردن آیا در انتهای جمله سعی شده است تا ظاهر و حس یک متن قدیمی به گوینده و شنونده القا شود. حتی عقد زرتشتیان که آیین ایرانیان باستان بوده است با عقد آریایی به صورتی که امروزه رواج پیدا کرده است متفاوت می باشد.

در پایان مقاله لازم به توضیح است که شعر و متن مذکور به شاعر فقید کشورمان زنده‌یاد فریدون مشیری اختصاص دارد.

یادآوری می‌کنیم اگر قرار است مد و تشریفاتی باب شود که قداست و الوهیت رسالت ازدواج را تضعیف کند بهتر است که انجام نگیرد تا موجبات تضعیف کانون خانواده ایجاد نشود. چون که ضامن اجرای عقد نکاح و ازدواج، خداوند متعال است و هر رسومی که موجب تضعیف و به حاشیه راندن آن شود اشتباه می‌باشد.

شادکام و خوشبخت باشید